Zarówno, aby jeździć po przygotowanych trasach, jak i w puchu, nie martwiąc się o własne stopy, kluczowy jest wybór odpowiednich butów. To one łączą Cię z Twoimi nartami, muszą być wygodne oraz dawać poczucie pełnej kontroli i podparcia. Oto nasze porady, które pozwolą Ci dokonać odpowiedniego wyboru.
Cechy butów narciarskich
Aby znaleźć model butów odpowiadający Twoim potrzebom, musisz wziąć pod uwagę takie czynniki jak: rozmiar, sztywność (flex), kształt skorupy i cholewki, a także inne cechy, np. czy buty mają tryb chodzenia (walk).
Buty damskie i męskie
Buty narciarskie dla kobiet i dla mężczyzn są ergonomicznie dopasowane do różnic w budowie ciała, zwłaszcza w części łydek. Kobiece łydki są generalnie położone niżej niż męskie.
Cholewka (górna część buta) w damskich butach narciarskich jest w związku z tym niższa i rozszerza się ku górze, z określonym kształtem w tylnej części, dopasowanym do kształtu łydki.
Kobiety są zazwyczaj bardziej wrażliwe na zimno i dlatego są bardziej podatne na problemy z krążeniem krwi.
Z tego powodu wewnętrzne wkładki botków w kolekcjach damskich są na ogół cieplejsze.
Twardość (flex)
Kolejnym ważnym czynnikiem, który należy wziąć pod uwagę przy wyborze butów narciarskich, jest sztywność buta, tzw. flex. Wskaźnik ten jest mierzony w skali od 60 do 150. Wybór flexu w butach narciarskich jest powiązany z możliwościami i budową ciała narciarza. Im wyższy poziom umiejętności, tym sztywniejszy powinien być but, aby umożliwić bardziej wydajne przenoszenie mocy z nóg na narty. Narciarze o potężniejszej budowie ciała również będą potrzebowali sztywniejszych butów.
- Początkujący: flex pomiędzy 60, a 90 dla mężczyzn i pomiędzy 60, a 70 dla kobiet
- Średnio-zaawansowany: flex pomiędzy 90, a 110 dla mężczyzn i pomiędzy 70, a 90 dla kobiet
- Zaawansowany: flex powyżej 110 dla mężczyzn i powyżej 90 dla kobiet
- Bardzo zaawansowani zawodnicy: najsztywniejsze buty są dedykowane dla tej grupy i mają flex 140-150
Indeks sztywności – flex – nie jest oficjalnym standardem, a zatem można zaobserwować różnice w sztywności pomiędzy butami różnych marek o tym samym indeksie.
Możesz dostosować sztywność butów narciarskich, poluzowując górny pasek, jeśli chcesz, aby były bardziej elastyczne.
Wybór odpowiedniego rozmiaru
Długość
Rozmiar butów narciarskich wykorzystuje tzw. skalę rozmiarową mondo (mondopoint), która jest wyrażona w centymetrach i odpowiada dokładnie najdłuższej części stopy. W przeciwieństwie do zwykłych butów, buty narciarskie muszą precyzyjnie pasować do stopy narciarza. Szacuje się, że 75% narciarzy wybiera buty o dwa rozmiary za duże!
W jaki sposób zmierzyć rozmiar stopy i znaleźć odpowiadający rozmiar mondo? To bardzo proste:
- Przyłóż kartkę papieru do ściany
- Połóż stopę na kartce, a piętę oprzyj o ścianę
- Ugnij lekko kolano i obrysuj kształt swojej stopy
- Powtórz powyższe czynności dla drugiej stopy
- Zmierz odległość od ściany do najdalej położonego punktu – to jest Twój rozmiar mondo
Buty narciarskie są generalnie dostępne co pół rozmiaru. Jeśli z Twojego pomiaru wynika, że „wpadasz” pomiędzy dwa rozmiary, możesz spodziewać się kompresji wkładki, więc wybierz rozmiar mniejszy.
Szerokość
Szerokość butów narciarskich nazywana jest zazwyczaj „LAST” i jest mierzona w przodostopiu, tj. w najszerszej części stopy. Można łatwo znaleźć ten wymiar obrysowując stopę.
Wybierając szerokość buta odpowiednią dla Ciebie należy wziąć pod uwagę poziom precyzji, jakiej potrzebujesz podczas narciarstwa:
- 92 mm: bardzo wąskie, Wyłącznie dla zawodników.
- 96-98 mm: wąskie. Dla osób z wąskimi stopami lub narciarzy preferujących precyzję ponad komfort.
- 100 mm: przeciętne. Odpowiednie dla większości narciarzy
- 102 mm: dla szerokich stóp.
- 104 mm: dla bardzo szerokich stóp.
Wybierz buty o odpowiedniej szerokości dla Ciebie, takie które będą komfortowe, a jednocześnie dadzą Ci odpowiedni poziom kontroli nad nartami. Jeżeli precyzja jest dla Ciebie priorytetem postaw na węższe buty. Zbyt szerokie buty nie wesprą odpowiednio Twoich stóp i kontrola nart będzie trudniejsza.
Zdefiniuj swój styl narciarstwa
Wybór odpowiednich butów pasujących do Twoich stop (męskie/damskie, rozmiar, szerokość) jest pierwszym, kluczowym etapem drogi prowadzącej do odnalezienia idealnych butów dla Ciebie. Kolejnym będzie wybór gamy butów odpowiadających Twojemu stylowi jazdy, ponieważ kryteria wyboru butów nie będą takie same dla osób jeżdżących na różnym poziomie, oraz w innych warunkach terenowych.
Narciarstwo rekreacyjne na przygotowanych trasach
Buty narciarskie w ofercie przeznaczonej do jazdy rekreacyjnej są elastyczne (flex poniżej 90), komfortowe oraz łatwe w użyciu (łatwość we wkładaniu buta, lekkość, niekiedy także z trybem chodzenia).
Buty te będą odpowiednie, jeżeli jesteś początkującym narciarzem lub jeździsz tylko okazjonalnie.
Narciarstwo wyczynowe na przygotowanych trasach
Jeżeli jeździsz po przygotowanych trasach i Twoje umiejętności są na wysokim poziomie, należy rozważyć wybór bardziej sztywnych butów (flex pomiędzy 90, a 130 dla mężczyzn i między 70, a 110 dla kobiet). Takie buty pozwolą Ci na lepszą kontrolę dzięki ciaśniejszemu dopasowaniu oraz wysokiej cholewce, pochylonej bardziej w kierunku palców.
Freeride oraz freetouring
Jeżeli jeździsz głównie poza trasami i posiadasz dobre umiejętności techniczne, wybierz buty freerideowe z większym flexem (100-120), prostą cholewką oraz średnią szerokością buta, ok. 100 mm. Istnieją specjalne funkcje w butach freeridowych ułatwiające chodzenie, takie jak gumowe podeszwy czy tryb “walk”, który uwalnia cholewkę i ułatwia chodzenie.
Narciarze freetourowi używają fok podczas krótkich podejść, zanim znajdą odpowiednie miejsce do zjazdu. Takie osoby powinny szukać lekkich butów ułatwiających podejście, które sprawdzą się dobrze także na zjazdach. Buty z odpowiednimi otworami w okolicy palców pozwalają na współpracę z wiązaniami pinowymi oraz hybrydowymi – stworzonymi specjalnie do freetouringu.
Skitouring
Podczas skitouringu podejścia robi się za pomocą fok zamocowanych do spodów nart oraz specjalnie przystosowanych wiązań, zapewniających ruchomość pięty.
Buty touringowe są lekkie, a tryb „walk” bardzo efektywny, pozwalając na spory zakres ruchu cholewki. Są one bardzo elastyczne, więc szczegóły dotyczące indeksu sztywności (flexu) są zazwyczaj pomijane podczas kupna.
Używanie metalowych otworów umieszczonych w okolicy palców (tzw. insertów) staje się coraz bardziej popularne w przypadku tego typu butów i kluczowe jest, aby te otwory były kompatybilne z lekkimi, skitourowymi wiązaniami pinowymi.
Freestyle
Najważniejszą rzeczą, na którą zwracają uwagę narciarze freestylowi jest elastyczny but z amortyzacją w okolicach pięty, który sprawia, że lądowanie skoków jest bardziej komfortowe. Przeciętna szerokość stopy to ok 100 mm, co pozwala na rozsądny kompromis pomiędzy komfortem a precyzją.
Telemark
Buty oraz wiązania telemarkowe są specyficzne dla tej dyscypliny sportu, ze względu na przyklękanie – technikę używaną podczas skrętów (zewnętrzna – dolna narta wypychana jest do przodu, jednocześnie zginane jest mocno kolano, przyklękając na nim. W tym czasie pięta wewnętrznej nogi unoszona jest w górę). Buty telemarkowe są dobierane o pół rozmiaru większe w stosunku do butów alpejskich ze względu na znaczną elastyczność.
Ostatecznie udało Ci się znaleźć odpowiednie buty narciarskie, ale chcesz sprawić, aby były bardziej komfortowe?
Upewnij się, że masz odpowiednie skarpety narciarskie. Termoformowalny botek wewnętrzny dopasuje się po podgrzaniu (najlepiej w specjalistycznym sklepie) do Twojej stopy. Możesz także rozważyć wymianę fabrycznych wkładek na spersonalizowane, dobrane do Twoich stóp.
Na koniec rozważ także skorzystanie z usługi dopasowywania butów (boot fitting) oferowanej przez sklepy specjalistyczne lub podologów. Pozwoli ci to na indywidualne dopasowanie butów narciarskich poprzez zwiększenie skorupy wokół punktów nacisku, które powodują dyskomfort.
Jeśli Twoje buty są komfortowe, jesteś w stanie zrobić kolejny krok i wybrać narty dla siebie!
Więcej artykułów o narciarstwie znajdziesz w naszych historiach i przewodnikach.
